Πατρόνα

Η ετεροπατριαρχική αυτή λέξη, αφού κανονικά έπρεπε να είναι ματρόνα, σημαίνει δοκίμως πλην παρωχημένως την ιδιοκτήτρια ή διευθύντρια μιας επιχείρησης ή, πιο σπάνια, την οικοδέσποινα. Όμως:

1. Βασικά σημαίνει την ιδιοκτήτρια ή διευθύντρια οίκου ανοχής. (Και πάλι είναι παρωχημένο, μιλάμε περισσότερο για αρχές του 20ου αιώνα και πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες).
2. Την παλάσκα ή φυσιγγιοθήκη.
3. Σύμφωνα με το slang.gr σημαίνει και την τούμπανη κούγκαρ.
4. Παραδοσιακός χορός στη Μακεδονία.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

1. Γύρω στα 1905 κάναν την εμφάνισή τους μερικά "επίσημα" κι ανεπίσημα "κρυφά σπίτια", σε κάπως κεντρικές τοποθεσίες της Αθήνας. Στη γωνία Κάνιγγος και Γαμβέττα υπήρχε ένας παληοφούρνος με ελάχιστη πελατεία. Κάποτε, όμως, άρχιζαν να μπαινοβγαίνουν και να συχνάζουν, για να αγοράσουν ψωμί, λιμοκοντόροι κι άλλοι γνωστοί τύποι της Παλιάς Αθήνας. Αυτό έβαλε σε υποψίες την Αστυνομία. Ο διευθυντής Λευκάδιος έκανε τότε αιφνιδιαστικό "γιουρούσι" κι ανακάλυψε, στο πίσω μέρος του φούρνου σε κάτι δωμάτια, ένα κρυφό "σπίτι". Το είχε εγκαταστήσει εκεί μέσα η γνωστή κυρα-Μαρίνα. Ο φούρναρης, η "πατρόνα" κι οι δύστυχοι λιμοκοντόροι ντροπιασμένοι και μισόγυμνοι, μαζί με τα "κορίτσια" μεταφέρθηκαν κλωτσοπατηδόν στην αστυνομική διεύθυνση με γιούχα και με μούντζες του κόσμου. [...] Στις 12 Αυγούστου του 1922 δημοσιεύτηκε ο υπ' αριθμόν 3032 Νόμος περί "ασέμνων γυναικών", ο οποίος τις χώριζε σε δύο κατηγορίες: "Εις κοινάς και ελευθερίας". Με τον Νόμο αυτόν αναγνωρίσθηκαν επισήμως από το Κράτος οι "Οίκοι Ανοχής". Έτσι οι "μαμάδες" διευθύντριες χαρακτηρίστηκαν ως επαγγελματίαι! Το δε "νταραβέρι αλισβερίσι" των σπιτιών τους θεωρήθηκε ως εμπορική επιχείρηση που τη φορολόγησε το Κράτος. (Βασίλης Αττικός, παραπεμπόμενος στο: Γιάννης Καιροφύλας, Η ωραία Νεάπολις και τα παρεξηγημένα Εξάρχεια, Φιλιππότης, Αθήνα 2002, σ. 119-120).
2. Ο Πανίκος Δημητριάδης αναφέρει πως κάποια στιγμή ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αισθάνθηκε ότι εξαπατήθηκε με τον διορισμό ενός ατόμου στο μεταβατικό συμβούλιο της Λαϊκής Τράπεζας η οποία έκλεισε. Τότε φέρεται να είπε στον κ. Δημητριάδη: «Είμαι η μεγαλύτερη πουτάνα της πολιτικής. Δεν θα με ξεγελάσεις εσύ, κανένας δεν το κατάφερε. Δεν είμαι μόνο η μεγαλύτερη πουτάνα της πολιτικής, είμαι και η μεγαλύτερη πατρόνα». Σε ακόμα μία περίπτωση ο Νίκος Αναστασιάδης φέρεται να είπε στο κ. Δημητριάδη «Δεν θα σταματήσω. Κανείς δεν κερδίζει εναντίον μου. Είμαι η μεγαλύτερη πουτάνα της πολιτικής». (Δαμαί).
3. Ρε τι πατρόνα είναι αυτή που πέρασε από μπροστά μας? Έτοιμη για στεγνό καθάρισμα! (Σλανγκρ).
4. Πασχάλης Τερζής, Ελλάς Πατρόνα, 2011, σε στίχους Βασίλη Καπερνάρου και μουσική Χρήστου Δάντη: Τριγύρω μου πικρός καπνός

από φωτιές και δακρυγόνα εγώ παιδί του κανενός κι εσύ πατρίδα Λαιστρυγόνα εγώ ντροπή του καθενός σαν ήττα σε σικέ αγώνα όμως εγώ είμαι γεγονός όπως κι εσύ Ελλάς πατρώνα

Ελλάς κακόμοιρη πατρώνα όπως κατάντησες δειλή στον εικοστό πρώτο αιώνα να σε κουρσεύουν οι φελλοί Ελλάς κακόμοιρη πατρώνα δε βγάζεις πια ούτε μιλιά στον εικοστό πρώτο αιώνα τρώνε τις σάρκες σου σκυλιά

Δίπλα μου τρέχει ο πανικός σαν ηττημένη λεγεώνα γύρω καιρός γκεμπελικός κι εγώ στο μάτι του κυκλώνα Εγώ ορφανός στην κόλαση κι εσύ κρυμμένη μακριά μου δεν είσαι μάνα μου εσύ αλλά πατρίδα μητριά μου